Podcast hazırlama ve yayınlama, giderek yaygınlaşırken pandeminin de etkisiyle birlikte popüler yayın türleri arasında yerini aldı. Artık pek çok yayın, podcast versiyonuyla da kullanıcılara sunuluyor. Bu sebeple bir podcast yayınına girişme düşünceleri de giderek ağırlık kazanıyor. Bir podcast başlatmak zor değil ancak yayına başlamak için atmanız gereken adımlar var.
Podcasting, blog yazmaktan çok daha az kalabalık ve rekabetçi bir alan. Eylül 2020 itibariyle yalnızca 1 milyonun biraz üzerinde podcast olsa da diğer yanda 600 milyondan fazla blog var! Bu yazıda, planlamadan yayınlamaya kadar planınızın her aşamasında yol göstereceğiz. Sonunda, nasıl bir podcast hazırlayacağınızı tam olarak öğrenecek. Umarız ki bunu mümkün olan en kısa sürede yapmak için motive olacaksınız!
Planlama
Bu, bir podcast yapmanız için ilk aşama ve genellikle gözden kaçırılıyor. Bir dizüstü bilgisayar veya beyaz tahta almaktan çekinmeyin, böylece podcast’inizi bir profesyonel gibi planlamaya başlayabilirsiniz.
Her şeyden önce podcast’inizin belirli bir konuya veya nişe odaklanmasını hedefleyin. Tercihen yüzden fazla bölüm boyunca bahsedebileceğiniz bir konuyu belirlemeye çalışın. Fakat bu konu potansiyel kitlenize hitap etmeli. Daha popüler hale geldikçe konunuzu her zaman genişletebilirsiniz.
Podcast hazırlama sürecinde yardımcı sunucu ister misiniz?
Birlikte podcast yapmak istediğiniz bir arkadaşınız var mı? Yardımcı sunucunuz varsa podcast yapmaya başlamak çok daha kolay olabilir. Bir konudaki bakış açısını ikiniz de paylaşıyorsanız, doğal olarak daha ilgi çekici bir konuşma yapacaksınız. Ayrıca düzenleme, tanıtım ve daha fazlasını içeren ek görevleri bölüşebilirsiniz.
Yine de olumsuz taraflar olabilir. Uzun vadede ikinizin de bu projeye bağlı olduğundan emin olmalısınız. Öte yandan her hafta ne zaman kayıt yapacağınızı bilmeniz için baştan bir program belirlemeniz de yardımcı olacaktır. Yine de bu bir kural değil. Yardımcı sunucunuz ayrılırsa, podcast’e o olmadan da devam edebilirsiniz. Ya da tek başınıza başlayıp daha sonra bir ortak sunucu ekleyebilirsiniz.
[bctt tweet=”Eylül 2020 itibariyle yalnızca 1 milyonun biraz üzerinde podcast olsa da diğer yanda 600 milyondan fazla blog var!” username=”contentive_ist”]
İsim seçimi
En iyi Apple Podcasts listelerine bakarsanız, çeşit çeşit isimler göreceksiniz. Bazıları yayınlarının ne hakkında olduğunu açıklarken diğerleri pek de bir şey ifade etmiyor. Konunuzun içeriğinden daha geniş bir isim seçmeye özen göstermek bu noktada önemli. Çünkü zamanla konunuzu genişletmeyi düşünebilirsiniz ve seçtiğiniz isim dar bir alanı işaret ediyorsa potansiyel takipçilerinizi kaçırabilirsiniz. Bu nedenle podcast’iniz için bir alan adı satın alabilir ya da Bluehost web barındırma planıyla ücretsiz bir alan adı elde edebilirsiniz.
Yayın formatı
Konusu ne olursa olsun, podcast hazırlama sürecinin en önemli ayaklarından biri de yayın formatı çıkarmak. Uzunluğu, stili, bölüm formatı gibi detayların belirlenmesi gerekiyor.
-
Uzunluk (podcast hazırlama sürecinin en çok sorulan sorusu)
Belirli uzunlukların podcast’ler için mükemmel olduğunu iddia eden bir dizi “uzman” bulacaksınız. Sorun şu ki, bu sadece bir tahminden ibaret. Ortalama araç sürüş süresi olan 28 dakika diye bir saatten az yayın yapmanıza gerek yok. İnsanlar sıkılır korkusu da yersiz. Beş dakikalık podcast’ler de var, altı saatlik podcast’ler de… Sizin için uygun olanı bulmanız önemli.
-
Stil
Röportaj şeklindeki podcast’ler popüler ancak bu, sizin de bir tane yapmanız gerektiği anlamına gelmiyor. Zamanın yarısında tek başınıza veya ortak sunulan bir formata yer verebilirsiniz. Diğer yarısında da soru-cevap gerçekleştirebilirsiniz. Söyleşi / röportaj yapmanın en büyük yararı, yeni dinleyiciler edinmeye çok yardımcı olması.
-
Bölüm formatı
Peki bölümlerinizde neler olacak? Hangi düzende ilerleyeceksiniz? Popüler podcast’ler için farklı bölüm formatlarının bir sürü örneği var.
İşte bir örnek:
- Tanıtım
- Giriş Müziği
- Hoşgeldiniz bölümü
- Reklam
- Röportaj
- Harekete Geçirici Mesaj (“Bizi iTunes’da inceleyin!”)
- Outro Müzik
Bu aşamada yaratıcılığınızı konuşturabilirsiniz. Farklı segmentler, sosyal medyada küçük klipleri paylaşmayı da kolaylaştırır. Ancak yayınladığınız her bölüm için hem tekrar eden dinleyicilere hem de yeni dinleyicilere sahip olacağınızı unutmayın. Bu yüzden her ikisiyle de konuşmaya çalışmalısınız.
Son olarak çok sık kullanılmayan ancak size de uyabilecek bir dizi başka format var.
- Yuvarlak masa: Bir düzenli sunucu ve birkaç konuk, belirli bir konu hakkında konuşur.
- Belgesel: Bir anlatıcı size çeşitli röportajlar, konuşmalar ve yerel klipler aracılığıyla rehberlik eder.
- Docudrama: Drama ve belgesel karışımı. Eğlenceli bir şekilde öğrenmeyi ve bilgi sunmayı vadediyor.
Kapak seçme
Kapak resminiz, çoğu insanın en sevdikleri podcast uygulamasında gezinirken göreceği ilk izlenimdir. Yayınınızı sosyal medyada paylaştığınızda birinin gördüğü resim de olabilir. Biraz bütçeniz varsa, sizin adınıza oluşturulması için bir profesyonelden destek alabilirsiniz.
Giriş müziği
Giriş müziği hemen hemen her podcast yayınında karşımıza çıkıyor. Dinleyicileri harekete geçiren ve temanızla bağlantılı bir giriş müziği seçmek, yayınınıza daha dinamik başlamanızı sağlar. Giriş müziğinizi kendiniz yapabilir ya da PremiumBeat gibi profesyonel jenerik müzik sitelerinden destek alabilirsiniz.
Mikrofon seçimi (podcast hazırlama)
Ses kalitesi önemlidir ancak podcast yayınlamak adına kaliteli bir mikrofon elde etmek için tonla para dökmeniz de gerekmez. Popüler podcast mikrofonlarından biri Audio-Technica ATR2100x-USB’dir. Hem bir USB mikrofondur hem de kayıt ekipmanınızı yeni bir mikrofona ihtiyaç duymadan yükseltmenize olanak tanıyan bir XLR bağlantısına sahiptir.
Ortak sunucunuz olacaksa ses tonlarınızın ve yüksekliklerinizin uyumuna göre bir mikrofon tercih etmelisiniz. Doğru mikrofonu seçerseniz basit USB mikrofon ayarları harika sonuçlar verebilir.
Podcast konukları (podcast hazırlama)
Bir röportaj formatı yapıyorsanız şimdi podcast’inizde kimlerin olmasını istediğinizi bir araya getirmenin tam zamanı! Ardından da seçtiğiniz kişilere ulaşmaya başlamalısınız. Acuity Scheduling gibi bir hizmeti kullanmanız yardımcı olabilir. Böylece kullanıcılar sizin için uygun tarihlerde doğrudan takviminizden rezervasyon yapabilir. Onlardan Skype kullanıcı adları gibi belirli bilgileri veya sizinle program yaptıklarında okuyabileceğiniz bir giriş bilgisi isteyebilirsiniz.
Eğer konuklarınızla aynı mekanda değilseniz ve farklı lokasyonlardan yayın yapacaksanız Squadcast gibi uygulamaları kullanabilirsiniz.
Yayın planlaması
Bir mikrofon ve düzenleme yazılımınızı kurduğunuzda, “Kaydet”e basmaya hazırsınız ama ne söyleyeceksiniz? Yayın planlaması işte burada devreye girer. Podcast yayınınızı kelime kelime okunacak bir makaleye dönüştürmek kolay görünebilir. Ancak sanıldığı kadar kolay olmadığını göreceksiniz.
Başlangıç olarak her seferinde tüm bölümünüzü yazmak giderek üşenmenize sebep olacaktır. Ayrıca alışkın değilseniz podcast sırasında yazı okuyormuş hissi vermekten kaçınmak gerçekten zordur. Unutmayın ki podcasting’in samimi doğası, bir konuşmanın aksine bir sohbet formatına çok daha uygundur. Bu sebeple yayın akışınızı kelimesi kelimesine yazmak yerine konu başlıklarınızı listeleyebilirsiniz.
[bctt tweet=”Podcasting’in samimi doğası, bir konuşmanın aksine bir sohbet formatına çok daha uygundur.” username=”contentive_ist”]
Şablon oluşturma (podcast hazırlama)
Başlamadan önce bir podcast bölümünü her kaydettiğinizde yeniden kullanabileceğiniz bir şablon oluşturmanız çok daha kolay olacaktır. Giriş ve çıkış müziğinizin yerleştirilmiş olması, reklam spotları için yerinizin yanı sıra sesiniz veya röportaj yaptığınız kişi için boş yerleriniz olması gerek.
Mikrofona konuşma
Sanılanın aksine bir podcast yayınında konuşmak zor da olabilir. “Kendi kendinize konuştuğunuzu” veya “mikrofonla konuştuğunuzu” hayal ederek bunu kendiniz için daha da zorlaştırabilirsiniz. Bunun yerine, tek bir kişiyle konuşmaya odaklanın. Zihninizde karşınızda biri olduğunu ve onunla konuştuğunuzu da düşünebilirsiniz.
Bu karakter sizin dinleyici kitlenizi temsil etmeli. Dolayısıyla bu kişiyi yaratırken ne kadar ayrıntıya girdiğiniz size bağlı. Ne kadar ayrıntı verirseniz, dinleyen herkes doğrudan onlarla konuştuğunuzu hisseder. Bu da zamanla ilişkiler kurmaya ve onları güçlendirmeye yarayacaktır.
Kayıt ve düzenleme
Podcast’i kaydetmeniz için gereken minimum şey, USB mikrofonu ve internete erişimi olan bir bilgisayar. Genel bir kural olarak kurulumunuz ve ekipmanınız ne kadar sınırlı ve düşük maliyetli olursa, yayınınızın ses kalitesi o kadar sınırlı olacaktır. Ayrıca ses ekipmanına büyük miktarlarda para harcamadan önce başlamak ve keyif alıp almadığınızı görmek çok daha iyi.
Sesi kaydetmek ve düzenlemek için bazı yazılımlara ihtiyacınız olacak. İyi haber şu ki bunun için birkaç seçenek var ve bunlardan birinin size hiçbir maliyeti de yok.
-
Alitu (kolay uygulama)
Daha önce düzenleme yazılımı kullanmadıysanız, GarageBand veya Audacity’deki basit eylemler bile oldukça korkutucu olabilir. Anlaşılabilir bir durum; ses üretimi tamamen farklı bir jargonla dolu! Bu noktada Alitu programı yardımcı olabilir.
Bu, kafa karıştırıcı birçok teknik parçayı otomatikleştiren ve pratik olarak sizin için bölümünüzü oluşturan bir “podcast oluşturma” aracı. Hepsi doğrudan tarayıcı üzerinden yapılabiliyor. Dolayısıyla program indirmeye gerek yok ve internete bağlı herhangi bir bilgisayarda çalışıyor.
- Gürültüyü ve istenmeyen sesleri temizler
- Müzik eklemenize izin verir
- Ses segmentlerinizi bir araya getirmenize yardımcı olur
- Bölümlerinizi doğrudan yayınlar
Alitu, tema melodisi veya bölümler arasında geçişler olarak kullanabileceğiniz bir müzik ve jingle kitaplığı da içeriyor. İster yeni başlayan bir kullanıcı olun, ister prodüksiyon sürenizi büyük ölçüde kısaltmak isteyen deneyimli bir podcastçi olun, Alitu bu aşamada büyük rahatlık sağlayacaktır.
-
Audacity (ücretsiz uygulama)
Audacity de kaliteli ve ücretsiz bir ses düzenleme uygulaması. Çoğu kişi için tüm podcast ihtiyaçlarını karşılar. Diğer ses düzenleme yazılımlarına benzer. Diğerlerinin çoğu, başlarken ihtiyacınız olmayan daha gelişmiş özellikler sunar. Popüler seçenekler Adobe Audition ve Audacity’dir ve her ikisi de Mac ve PC ile çalışır.
Podcast yükleme (podcast hazırlama)
Podcast’inizi herkesin duyması için yayınlamak adına, bazen medya sunucusu olarak adlandırılan bir podcast yükleme hesabına ihtiyacınız olacak. Medya veya podcast kaynakları, sesinizi depolayan ve dinleyicilerinizin podcast’inizi dinlemesine, indirmesine ve abone olmasına olanak tanıyan hizmetlerdir.
Konu podcast hazırlama olunca bu sürece dair yaygın bir yanılgı da podcast’inizi iTunes gibi yerlere yükleyebileceğinizdir. Aslında durum bu değil. Ses dosyalarınızı barındırmak için bir medya depolama hizmetine kaydolmanız gerekir. Bunları sunmak için sitelerinde bir sayfa kurabilir veya bunları kendi mevcut web sitenize yerleştirebilirsiniz. En çok kullanılan dört podcast depolama sitesi;
- Buzzsprout
- Captivate
- Transistor
- Soundcloud
Çoğu kaynak, uygun araçlar sunarak yayınınızı Apple Podcasts, Spotify, Google Podcasts ve diğer popüler noktalara taşımayı kolaylaştırırlar. Ayrıca bu depolama servislerine kaydolduğunuzda, genellikle bununla birlikte ücretsiz bir web sitesi de alırsınız. Buzzsprout, Captivate ve Transistor gibi siteler size yayınınız için basit ama iyi görünümlü bir site sunacaktır. Siz yeni bölümleri yükledikçe, depolama servisi de RSS beslemenizi otomatik olarak günceller ve listelediğiniz podcast dizini de yeni bölümünüzle güncellenir.
Türkiye’nin popüler podcast yayınları (podcast hazırlama)
Ülkemizin popüler podcast yayınları genellikle kültür ve eğitim üzerinde yoğunlaşıyor.
Kültür alanında ilk beş sıra şöyle:
- Fularsız Entellik
- O Tarz Mı?
- Nasıl Olunur
- Kendimiz İçin Yapıyoruz
- Bunu ben de yaparım
Eğitim kategorisinin en popülerleri de şöyle:
- The English We Speak
- Nereden Başlasam?
- 6 Minute Vocabulary
- English Hour (İngilizce Saati)
- 6 Minute English
Teknoloji ve bilim podcast’leri şöyle:
- Apple Events
- Zihnimin Kıvrımları
- Biyografik Bilim: Bilim İnsanlarının Ağzından Hayatları
- Açık Bilim Podcast
- Bahri Karacay ile Bilim
Tamamen eğlence üzerine kurulu podcast hazırlama örnekleri:
- umarim annem dinlemez
- KALT’ın Podcast’i
- Anormal Şartlar Altında
- Deniz Göktaş’a Ayıracak Vaktim Yok
- Anormal Şartlar Altında
Sağlık alanında yayınlar daha az olsa da şu podcast’ler öne çıkıyor:
- Merdiven Altı Terapi
- Kendine İyi Davran
- Psikiyatri ve Duvarın Ardı
Podcast hazırlama konusunda yeterli vaktiniz yoksa…
Tüm bu içerik pazarlaması süreci aynı zamana istikrarlı bir yayıncılık anlayışını da beraberinde getiriyor. Ancak gerek içerik üretimi gerekse yayınlama adımları için yeterli zamanınız yoksa sürecin büyük bir kısmını veya tamamını profesyonel bir ekibe teslim etmeniz mümkün. İçeriğin yazılı üretiminden seslendirmesi ve dijital platformlarda yayınlanmasına tüm adımlarda içerik ajansı olarak ihtiyacınız olan kaliteli hizmeti sunabiliriz. Detaylı bilgi için bize ulaşabilirsiniz.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
